Waarom Vladimir Poetin zo fris en ontspannen oogde in Minsk

De lichaamstaal na 17 uur onderhandelen in het paleis in Minsk was veelzeggend. De president van Wit-Rusland Loekasjenko genoot zichtbaar dat zijn land weer even in de internationale schijnwerpers stond. De Oekraïense president Petro Porosjenko, Bondskanselier Angela Merkel en de Franse president Francois Hollande keken bedrukt. De Russische president Vladimir Poetin zag er fris en ontspannen uit. Hij had dan ook weinig reden tot klagen.

Poetins doelstellingen zijn duidelijk. Zijn annexatiezucht bevredigt de Russische publieke opinie. Hij wil voorkomen dat Oekraïne ooit nog lid wordt van de NAVO of de EU en dat is door de burgeroorlog de facto gerealiseerd. Ten slotte wil hij voorkomen dat Kiev een bloeiende democratie wordt omdat Russen die gebukt gaan onder de sancties wel eens op het idee kunnen komen dat inspraak nog zo gek nog niet is.

Poetin heeft belangrijke troefkaarten in handen. Russen worstelt weliswaar met de sancties en de lage olieprijs maar een dictatuur kan verzet hardhandig onderdrukken. De reserves van de centrale bank slinken maar geven nog wel even respijt. Poetin kan zijn militaire overwicht dus uitspelen.

Poetin weet als geen ander dat het Oekraïense leger, ook als het bewapend wordt door de Amerikanen, niet kan wedijveren met het Russische wapenarsenaal. Hij weet ook dat de regeringen in het Westen niet van zins zijn om hun zonen te laten sterven voor Kiev.

Hij heeft dan ook goede zaken gedaan in Minsk. Het Minsk II akkoord rept nergens, net zoals Minsk I, over de Krim. Daar heeft het Westen zich dus kennelijk al bij neergelegd. Al het geweeklaag over het einde van de Westfaalse orde waarin nationale grenzen dienen te worden gerespecteerd zijn door het Russische militaire overwicht verstomd. Het internationaal recht bestaat alleen nog in de hoofden van volkenrechtsgeleerden.

Poetin is er eveneens in geslaagd om een wig te drijven in de Atlantische samenwerking. De Republikeinen staan te springen om wapens aan Kiev te leveren en nu het staakt het vuren in Debaltsevo geen stand lijkt te houden zal dat misschien ook gaan gebeuren. Merkel heeft zich daar fel tegen verzet. Haar inschatting is dat ook een bewapend Kiev zich niet zal kunnen verzetten tegen de Russische overmacht. Bovendien zal Westerse steun aan Kiev Poetin het excuus geven om de separatisten nog meer wapentuig te geven. Het gevolg van al die wapens zal zijn dat er alleen maar meer doden vallen zonder dat er een bestand in het zicht komt.

De Amerikanen stellen daar tegenover dat het Westen het Oekraïense leger toch niet zomaar kan laten afslachten als straks de oorlog misschien weer oplaait. Kiev smeekt om anti-tank raketten, onbemande verkenningsvliegtuigen en bescherming tegen raket en artillerie aanvallen. Als het Westen die niet verstrekt zou Poetin verleid kunnen worden om nog meer gebied te annexeren. Bovendien zal het Westen Poetin toch ergens moeten stoppen. Indien dat niet gebeurt zou Poetin misschien ook in de verleiding kunnen komen om interne opstanden in het Balticum te steunen en dan zijn wij helemaal in de aap gelogeerd.

Dit meningsverschil kan misschien nog even in de koelkast worden gezet omdat Poetin zou kunnen besluiten om te genieten van alles dat hij inmiddels heeft bereikt en zich even koest houdt. Met een dergelijke houding zou hij eveneens een verscherping van de sancties kunnen voorkomen. Hij zou zelfs kunnen overwegen om Debaltsevo op te geven om daarmee op den duur een vermindering van de sancties te incasseren.

Dit scenario is niet ondenkbaar omdat de status quo zo gek nog niet is. Autonomie voor Donetzk en Lugansk impliceert dat Poetin de failliete mijnen in Oost-Oekraïne niet hoeft te subsidiëren. Rusland zal erin slagen om de grens met Oekraïne open te houden waardoor de aanvoer van mensen en wapens voor een nieuwe hybride oorlog mogelijk blijft. Een dergelijke uitkomst is in strijd met het Minsk II akkoord maar de OVSE is niet in staat om naleving af te dwingen.

Intussen nemen de centrifugale krachten in het bijna failliete Kiev toe. Er is veel waar Poetin tevreden over kan zijn.

Leave a Reply