In Pauw en Witteman probeerden Frans Timmermans en Martin Simek Berlusconi te duiden. Timmermans is een erudiete polyglot die vaak op behartenswaardige inzichten valt te betrappen. Martin Simek is een voormalig begenadigd tenniscoach, groot interviewer en co-auteur van een aardig boek over Berlusconi. Simek won.

Berlusconi wordt hier te lande vaak afgeschilderd als een wat onbehouwen Italiaanse nouveau riche die meer oog heeft voor vrouwelijk schoon dan voor staatszaken. Die beschrijving geeft maar een deel van de werkelijkheid weer.

Natuurlijk zijn uitgelekte opmerking over de copulatie-belemmerende bilpartij van Merkel was beneden alle niveau.Ook zijn opmerking op 11 september 2003 dat de voormalige fascistische dictator Benito Mussolini geen bloed aan zijn handen heeft: “Mussolini heeft nooit iemand vermoord. Mussolini stuurde mensen gedwongen op vakantie.”, was niet alleen onjuist maar ook buitengewoon weinig smaakvol om het eufemistisch uit te drukken. Ook zijn opmerking tijdens zijn EU voorzitterschap begin juli 2003 toen hij de Duitse Europarlementariër Schulz toebeet dat hij geknipt zou zijn voor de rol van Kapo (door de Duitsers met toezicht belaste collaborerende medegevangene) in een nieuwe Italiaanse film over een nazi concentratiekamp, was zo ongeveer het ergste dat men tegen een Duitser kan zeggen. En linkse stemmers geestelijk gehandicapt noemen getuigt niet van een grote bewondering van het Atheense democratische erfgoed. En zo zijn er nog vele voorbeelden.

Maar laten we eens proberen, ik geef toe dat dit lastig is voor Nederlanders, onze weerzin te beteugelen. Wie is eigenlijk Berlusconi?

Berlusconi werd in 1936 geboren in een kleinburgerlijk milieu in Milaan. Zijn vader was bankbediende en zijn moeder huisvrouw. Na de middelbare school ging hij zoals zoveel Italianen rechten studeren. Hij verdiende zijn studie als muzikant (Silvio plukt aan een contrabas) en slaagde er zelfs in om met zijn vriend de pianist Fedele Confalonieri, de latere CEO van zijn media-imperium Mediaset, af en toe op cruiseschepen gezelschappen te vermaken. Hij sloot zijn studie cum laude af, hetgeen in Italië niet alles betekent maar toch moeilijk als een bewijs kan worden aangevoerd voor een lage ontwikkelingsgraad. Zijn doctoraal scriptie ging, hoe kan het ook anders, over de juridische aspecten van marketing.

Om de een of andere reden wist hij de dienstplicht te ontlopen hetgeen vreemd is omdat dat in die tijd bijna niet mogelijk was. Na zijn studie werd hij projectontwikkelaar en een heel succesvolle. Aan het einde van de jaren zestig bouwde hij maar liefst ruim 10.000 appartementen in Segrate, een voorstad ten oosten van Milaan.

In 1973 werd het tijd voor een nieuwe uitdaging en hij stapte in de mediawereld. Binnen 5 jaar vestigde hij zijn media imperium Fininvest. In 1978 werd hij lid van de vrijmetselaarsloge Propaganda Due. In ons land leven vrijmetselaars een betrekkelijk marginaal bestaan maar in Italië is dat heel anders. Hoe het ook zij, in 1983 had Silvio inmiddels 50 miljard euro vergaard.

En toen gebeurde er iets dat belangrijk is om de betekenis van Berlusconi in de Italiaanse politiek te begrijpen. Dankzij zijn nauwe betrekkingen met de secretaris generaal van de socialistische partij Bettino Craxi slaagde Silvio erin om drie landelijke commerciële netten te verwerven: Canale 5, Rete 4, Italia 1. Craxi , die toen premier was, moest daar wel noodwetgeving voor toepassen omdat de toenmalige wetgeving RAI een monopolie gaf. Dat betekent dus dat de socialistische partij nauw verbonden was met Berlusconi’s avonturen. Boze tongen beweren dat beide contacten onderhielden met de Mafia. Het is dus onjuist om Berlusconi op dit punt strenger te beoordelen dan andere politieke partijen. Berlusconi is Italië.

Spoedig ging Berlusconi in de politiek. Zijn mediagroep werd geplaagd door juridische processen en Silvio begreep dat hij alleen door in de politiek te gaan zijn belangen veilig zou kunnen stellen. Toen hij politicus werd en zeker toen hij premier werd slaagde hij erin wetten aan te laten nemen die hem beschermde tegen de frequente aanklachten van openbare aanklagers.

De Italianen vonden het allemaal best. Ze genoten van de shows die Berlusconi’s kanalen bieden en meenden dat een man die zichzelf rijk kan maken dat ook met Italië zou kunnen doen. En de linkse oppositie was verdeeld en moest het doen met grijze muizen zoals Prodi. Toen Prodi premier werd wist Berlusconi hem alras mede dankzij zijn media-monopolie electoraal weer te verslaan. Het gevolg was dat de Italiaanse politiek een ongekende mate van politieke stabiliteit liet zien.

Silvio is dus niet gek en dat liet hij gisteren weer zien. De afgelopen weken werd voor iedereen duidelijk dat Berlusconi niet in staat was om met serieuze hervormingen te komen. Zijn coalitievrienden van de Lega Nord lieten geen pensioenhervormingen toe en hij wist als geen ander dat een hervorming van de arbeidsmarkt zijn politieke kop zou kosten.

Iedereen dacht dat de angstaanjagende stijging van de rente op de staatsschuld Berlusconi de das om zou doen maar een vos verliest nooit zijn streken. Berlusconi wist dat hij door het overlopen van parlementariërs en door het verliezen van de steun van Bossi van de Lega Nord niet meer beschikt over een parlementaire meerderheid. Iedereen met minder stalen zenuwen had allang zijn handdoek in de ring gegooid. Timmermans zei in P en W, “zonder de steun van Bossi is hij er geweest”.

Overigens reageerden de journalistieke vrienden van Berlusconi precies op dezelfde manier. Zij vertelden aan iedereen die het maar wilde horen en daar het liefst ook voor betaalden dat Berlusconi aan hen verteld had dat hij zou gaan aftreden. Mario Calabresi van de Turijnse Calabresi zei zelfs dat Silvio niet alleen zou aftreden maar ook niet meer meedoen zou doen aan verkiezingen. Onzin natuurlijk maar het tekent de hypocrisie in zijn eigen kring. Geen wonder dat Silvio geen hooggespannen verwachtingen over de menselijke natuur koestert.

Silvio is echter slimmer dan iedereen bij elkaar. Zo wist hij dat Bossi in eigen gelederen zwaar onder vuur ligt en openlijk zijn steun aan Bossi introk om zijn onderhandelingspositie te verbeteren. Onderhandelingen met wie: jawel met Berlusconi!

Berlusconi was namelijk zo slim om naar de President te gaan en te zeggen dat hij bereid was af te treden indien er aan een voorwaarde zou worden voldaan. Hij eiste dat de bezuinigingen zo snel mogelijk door het Italiaanse parlement moesten worden aangenomen. De President vond dat wel een overtuigende eis aangezien half Europa en de markten hetzelfde roepen.

Briljant! Door deze move was het vertrouwensvotum door de oppositie geblokkeerd! De bal ligt nu bij hen en als het Italiaanse parlement ergens niet goed in is dan is het wel in bezuinigingen. Ik verwacht daarom nog een hele hoop heisa in Rome de komende dagen en weken. Dat pandemonium zal electorale gevolgen hebben en die vergroten zowel de kans op verkiezingen als een mogelijk besluit van Berlusconi om nog een keer mee te doen. Zonder zijn politieke bescherming is het immers met Berlusconi gedaan. Machiavelli leeft voort in de persoon van Silvio Berlusconi!

Overigens is dit alles heel slecht nieuws voor de euro en voor het kabinet Rutte. Maar daarover een andere keer meer.

De voorverkoop van mijn boek is deze week gestart, klik hier voor 2,95 euro voor een Ebook en 15 euro voor een pocketuitgave. Nog nooit was Sinterklaas zo eenvoudig