Kadaffi in de polder
Niet alle verkiezingsspeeches woensdagavond waren even overtuigend. Zo vierde de SP hun nederlaag alsof het een overwinning betrof. Comical Ali, de Iraakse Minister van informatie kon er nog een puntje aanzuigen. De avond was nog jong maar dit weerhield Cohen en Sap er niet van om te concluderen dat het referendum voor het kabinet negatief had uitgepakt . Door de eindeloze herhaling van de speeches bleven zij dit doen terwijl de pendule inmiddels weer de andere kant was opgeslagen. De polonaise verschrompelde tot Kadaffi in de polder.
De strijd is onbeslist. Pas op 23 mei zullen wij weten of strategisch stemmen een meerderheid voor het kabinet heeft opgeleverd. Toch is het opmerkelijk dat een coalitie die zo drastisch wil snijden in ‘linkse hobby’s’ zo’n goed verkiezingsresultaat behaalt. De afgelopen maanden heeft een bonte stoet van studenten, professoren, kunstenaars en vertegenwoordigers van de publieke omroep zich uitbundig uitgesproken tegen het kabinetsbeleid maar het is onduidelijk of er sprake is van de door hen zo vurig gewenste blokkerende meerderheid.
Dit gegeven stemt tot nadenken. In onze lobbycratie is bezuinigen zo ongeveer het moeilijkste dat er is. Verworven rechten scoren altijd beter dan een pleidooi om de staatsschuld onder controle te brengen. Om met Reagan te spreken, de staatsschuld is zo groot dat het wel voor zichzelf kan zorgen. Bezien vanuit dit perspectief is het kabinet Rutte er niet alleen in geslaagd om de PVV te committeren aan forse bezuinigingen maar kennelijk ook een groot deel van de bevolking. Dat is geen geringe prestatie.
De bereidheid om te bezuinigen zal het kabinet nog hard nodig hebben indien men bedenkt dat de internationale omstandigheden dramatisch verslechterd zijn. Het Westen klampt zich nu nog vast aan de Saoedische bereidwilligheid om meer olie te produceren ter compensatie van de Libische verliezen. Hoe lang zal het Saoedische vorstenhuis er echter nog in slagen om de Arabische lente buiten de deur te houden? Zal de sjiitische minderheid in Saoedi Arabië, die notabene naast de olievelden woont, niet het succes van hun geloofsgenoten in Irak en Bahrein willen kopiëren? Ligt het niet voor de hand dat elke aanval op de status quo in Saoedi Arabië, hoe bescheiden ook, de olieprijs nog verder omhoog zal stuwen?
Tijdens de verkiezingsdebatten was het wat deze bloedstollende ontwikkelingen betreft oorverdovend stil. Een kind kan echter bedenken dat de recente CPB voorspellingen door de Arabische lente naar de prullenbak kunnen worden verwezen. Ook is het niet zo moeilijk te voorspellen dat een hogere olieprijs de toch al grote spanningen binnen het Eurogebied alleen maar zullen versterken. Nu het monster van de stagflatie weer opduikt zullen de bezuinigingen van het kabinet Rutte, die toch voor een deel al boterzacht zijn, moeten worden geïntensiveerd. En wie is daar beter in staat dan de huidige coalitie? Cohen en Roemer hebben op dit gebied weinig te bieden. Als de crisis zich verdiept zal bovendien de weerstand in het parlement tegen bezuinigingen verminderen. Een eventuele minderheid van de coalitie in de senaat zal dan aan relevantie inboeten.
Tegelijkertijd zou de Arabische lente op termijn misschien de spanningen binnen de coalitie kunnen verminderen. Natuurlijk, de PVV zal een burgeroorlog in Libië, een kalifaat in Benghazi en een groeiend anti-Westers klimaat in Egypte, aangrijpen als bewijs voor haar stelling dat islam en democratie elkaar uitsluiten. Helaas impliceert meer vrijheid in de Arabische wereld niet automatisch dat andere geloven of vrouwen gelijke rechten krijgen. Zo is de positie van de Kopten in Egypte sinds de opstanden alleen maar verslechtert.
Er zijn echter ook lichtpuntjes. Op de televisie heeft iedereen kunnen waarnemen dat moslims in de Arabische wereld voor hun rechten opkwamen en in opstand kwamen tegen door en door corrupte regimes. Het is heel wel mogelijk dat de ene dictatuur de andere opvolgt maar de geest is uit de fles. Meer dan ooit vrezen autoritaire regimes demonstraties en facebook. Zij zullen misschien inzien dat hun machtspositie door andere middelen geschraagd zal moeten worden dan de geheime dienst. Een van die middelen zou democratie of iets dat daar een beetje op lijkt, kunnen zijn.
Stel nu eens dat er in sommige landen zoals Tunesië en Bahrein een beetje democratie gaat gloren. En stel nu eens dat fundamentalisten geen meerderheid verwerven. Moet dan niet de conclusie zijn dat in de Arabische wereld islam en democratie, net als bijv. in India en Indonesië, elkaar ondanks alle problemen niet noodzakelijkerwijs hoeven uit te sluiten? Zou het dan niet lastiger worden voor Wilders om te ontkennen dat de islam naast een ideologie ook een religie is? En zouden we dan ook in eigen land ten aanzien van onze eigen moslims de nuance kunnen zoeken zonder naïef te zijn over de theocratische verleiding van de islam en de achterstelling van vrouwen, homoseksuelen, ongelovigen en andersgelovigen?
En als dat lukt zouden we dan eindelijk eens alle energie kunnen richten op de vraag hoe wij in een wereld waarin India en China ons voor grote uitdagingen stelt, ons geld gaan verdienen?
Hoe het ook zij, meerderheid of niet, dit kabinet zou wel eens langer kunnen regeren dan menigeen denkt.