Oud-minister van Defensie Voorhoeve. |foto ANP/Hans Steinmeier

---

DEN HAAG – De stap van prominent VVD-ideoloog Joris Voorhoeve om ook lid te worden van D66, legt de verdeeldheid over ontwikkelingshulp binnen de VVD bloot. De lijn Boekestijn heeft gewonnen.

In september 2008 botsten Joris Voorhoeve en Arend Jan Boekestijn voor het eerst openlijk over de vraag welk beleid de VVD zou moeten voeren als het gaat om ontwikkelingssamenwerking. Voorhoeve presenteerde een studie van het wetenschappelijk instituut van de VVD, over de toekomst van ontwikkelingshulp.

De voormalig minister van Defensie koos daarin voor een vlucht naar voren. Waar de VVD-fractie destijds nog pleitte voor een kleine bezuiniging – van 0,8 naar 0,7 procent van het nationaal inkomen – op Ontwikkelingssamenwerking, adviseerde Voorhoeve dit protest op te geven.

Hij wilde weliswaar bepaalde facetten van het beleid bijstellen, maar zeker niet bezuinigen. Juist een liberale partij, die in eigen land de vrijheid hoog in het vaandel heeft staan, ,,doet er goed aan” ook in het buitenland de liberale politiek uit te dragen, aldus Voorhoeve. Hij wilde daarom vooral de veiligheid, vrijheid en rechtsgelijkheid van ontwikkelingslanden gaan stimuleren.

Boekestijn, toen nog een vers Kamerlid, uitte daarop direct al kritiek. Hij wilde veel harder ingrijpen dan Voorhoeve. Een paar weken daarna maakte het Kamerlid zijn eigen plannen wereldkundig: hij wilde de Nederlandse uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking maar liefst halveren.

Boekestijn verkondigt sindsdien de mantra dat arme landen alleen écht ontwikkeling kunnen doormaken op basis van een goed draaiende economie. Een radicale breuk met het huidige systeem, waarin juist ook veel subsidie gaat naar internationale en particuliere hulporganisaties, onderwijs, gezondheidszorg en overheden van ontwikkelingslanden.

Zowel Voorhoeve als Boekestijn probeerde binnen de VVD voet aan de grond te krijgen. Boekestijn trok daarbij aan het langste eind: de VVD-top nam zijn ideeën volledig over, ook na diens vertrek uit de Kamer. Zijn uitgesproken ideeën geven de VVD-fractie nu eenmaal meer gelegenheid oppositie te voeren tegen dit kabinet, dat van ontwikkelingshulp een speerpunt maakt.

Het meer principiële standpunt van Voorhoeve sneeuwde na september 2008 al snel onder. Hij vond wel medestanders, maar in de VVD-gelederen had hij te weinig invloed om het debat te winnen. Met als gevolg dat hij nu publiekelijk afstand neemt van zijn partij.

Fundamenteel

,,Ik verschil fundamenteel van mening met professor Voorhoeve”, zei Boekestijn gisteren. ,,Ik geloof niet dat democratie valt te exporteren naar gesloten systemen, hij denkt van wel. Ik mag hem zeer graag, maar ik constateer wel dat de VVD-fractie mijn standpunt heeft overgenomen. Dat heeft het zogezegd gewonnen.”