De onweerstaanbare aantrekkingskracht van de Deense variant

Programmatisch is de Deense variant, CDA en VVD met gedoogsteun van de PVV, lastig. De PVV is immers een linkse partij geworden. De blonde God uit Venlo wil immers niet spreken over een verhoging van de AOW leeftijd en Agema en Graus maken onvermijdelijke ingrepen in de gezondheidszorg moeilijk. En dan heb ik het nog niet over de wens van de PVV om te bezuinigen op defensie. De man met de cavia op zijn hoofd wil kennelijk overal terrorisme bestrijden behalve bij de bron in Afghanistan. En dan heb ik nog niet eens die vermaledijde kopvoddentaks aangeroerd.

Dat neemt niet weg dat de alternatieven voor de liberalen nog onaantrekkelijker zijn. Elke coalitie waar het CDA en de PVDA samen in zitten wordt een vechtkabinet zonder weerga. Het is moeilijk om de haat van de christen democraten voor de sociaal democraten en vice versa te onderschatten. Het CDA neemt het de PVDA terecht kwalijk dat het in het Afghanistan dossier de eigen electorale overwegingen zwaarder heeft laten wegen dan het landsbelang. Die wond zal niet snel helen.

Daar komt nog bij dat Wouter Bos in zijn laatste rede de Derde Weg voorgoed verlaten heeft. De Derde Weg was al een hopeloos inconsistente leer maar wat er nu voor in de plaats komt is nog vele malen gevaarlijker. Bos meent nu, en Cohen praat hem na, dat de huidige crisis het gevolg is van het neo-liberalisme. Dat nieuwe uitgangspunt heeft electoraal de SP gedecimeerd maar zal niet gemakkelijk kunnen worden ingeslikt en derhalve nog heel wat schade aanrichten voordat de sociaal democraten doorhebben weer achter een utopie te hebben aangerend. En dan heb ik het nog niet over het voornemen van de PVDA om, volstrekt onverantwoord, de bezuinigingen over een langere periode uit te smeren.

Indien de Deense variant programmatisch lastig is en de PVDA en het CDA elkaar het licht in de ogen niet gunnen waarom gaan de liberalen dan niet voor een VVD,CDA, D’66 kabinet? Het antwoord is eenvoudig omdat Pechtold daar te weinig zetels voor haalt waardoor de Christen Unie of GL moet aanschuiven. Over de Christen Unie kunnen we kort zijn. Dit is een partij die niet alleen fundamentalistisch is maar ook nog links waardoor het structureel op elk denkbaar dossier hoogst ongelukkige standpunten inneemt. En wat GL betreft, Mevrouw Halsem hield onlangs in Buitenhof  een pleidooi om de milieukosten van vlees door te berekenen in de prijs. Op de opmerking van de interviewer dat dan alleen rijke mensen nog vlees kunnen eten antwoordde Halsema dat we sowieso de lonen en uitkeringen aan de onderkant zouden moeten verhogen. GL is dus een partij die bereid is om de armoedeval te verergeren. Het lijkt mij een morele plicht om zo’n partij uit het Catshuis te houden.

Bovendien kunnen een aantal zaken die onbespreekbaar zijn voor D’66, GL en CU wel degelijk goed geregeld worden met de Deense variant. Relatief veel kiezers van zowel het CDA als de PVV waarderen het verkiezingsprogramma van de VVD positiever dan de plannen van hun eigen partij. Dat is ook niet zo bijzonder aangezien het CDA programma van vaagheden aan elkaar hangt en de economische onderbouwing summier is. Ook het programma van de PVV blinkt niet uit door zorgvuldige economische onderbouwing. Dat lijkt me geen slechte uitgangspositie voor Rutte die economisch zijn zaakjes wel voor elkaar heeft.

De VVD kan de steun van de PVV gebruiken om het CDA te overtuigen dat het generaal pardon toch echt een vergissing was met grote aanzuigende werking als gevolg. Er zouden geen laag geschoolde immigranten meer moeten worden toegelaten. Ook zou een dergelijke coalitie eindelijk ontwikkelingssamenwerking flink kunnen hervormen. Wat zou het mooi zijn als we eindelijk eens zouden luisteren naar al die Afrikaanse intellectuelen die ons al jarenlang verwijten dat onze hulp alleen maar hulpverslaving en corruptie in stand houdt en democratisering ondermijnt. Eindelijk zouden we de overgang kunnen maken van hulp naar investeringen. En daar is geen grote zak geld voor nodig.

Voorts kunnen we eindelijk kerncentrales en wegen gaan bouwen. Gevangenisstraffen kunnen omhoog. De hoogste inkomens gaan niet meer belasting betalen. De hypotheekrenteaftrek blijft onaangetast. Het is nog net niet het paradijs maar het komt in de buurt. Wel zal de PVV overtuigd moeten worden dat het tekort op de begroting in 2015 is weggewerkt. Op dit punt en de AOW zal Wilders door de pomp moeten in ruil voor immigratiebeperking. Als het in Denemarken kan, dan kan het hier ook. En als het om gedoogsteun gaat, kan Wilders ook makkelijker door de pomp gaan. De SGP kan ook meedoen als Wilders te weinig zetels haalt.

Het allermooiste van de Deense variant vindt echter in het Parlement plaatst. Het Binnenhof komt tot leven. In plaats van dichtgetimmerde regeerakkoorden, moordende fractiedisciplines en niet uitgevoerde moties gaat het parlementair debat zich aanpassen aan wisselende meerderheden. Meer dan ooit doet het debat ertoe. Parlementair journalisten vallen niet meer in slaap. Mensen in het land blijven tot laat op om te zien of een bepaald voorstel het nu wel of niet haalt. Argumenten gaan weer tellen en welsprekendheid wordt weer beloond. Het Kamerlidmaatschap krijgt weer aanzien. Wat wil een democraat nog meer?

Arend Jan Boekestijn is historicus en verbonden aan de Universiteit Utrecht