Het is niet het systeem maar we zijn het zelf
De term democratie 2.0 suggereert dat democratie 1.0 niet meer voldoet. Maar wat is er nu eigenlijk mis met onze vertegenwoordigende democratie? Natuurlijk wij hebben teveel politieke partijen en de versnippering die daar het gevolg van is leidt vaak tot slaapverwekkende herhalingen. Maar het stelsel van evenredige vertegenwoordiging garandeert dat zo min mogelijk stemmen verloren gaan. De restzetelformule is heel wat democratischer dan het verloren gaan van de stem van 49,9% van de kiezers in een districtenstelsel.
Daar komt nog bij dat ons stelsel open is. Fortuyns LPF kon gelijk aanschuiven. Dat was in het Verenigd Koninkrijk niet zo gemakkelijk geweest. Natuurlijk is het op het eerste gezicht onaantrekkelijk dat een dwaze partij als de dierenpartij zo makkelijk toegang heeft tot het parlement. Aan de andere kant deze partij mag dan klein en vaak verdwaasd zijn, zij heeft wel degelijk invloed op de programma’s van de andere partijen. Laten we ook niet vergeten dat een partij als de SGP geen enkele kans zou maken in een districtenstelsel. Willen wij de Veluwe nu echt politieke vertegenwoordiging onthouden?
Het systeem is niet alleen open maar ook in veel opzichten superieur aan een directe democratie. Madison koos bewust voor een indirecte democratie omdat hij in de directe variant de dictatuur van de meerderheid vreesde. Onze ingewikkelde politieke en bestuurlijke problemen in een complexe samenleving schikken zich zelden in een digitaal ja of nee. In Athene met 40.000 mannen was de schaal toch echt overzichtelijker dan 17 miljoen.
Een ander voordeel van de vertegenwoordigende democratie is dat politieke partijen als het goed is proberen bekwame mensen te selecteren. Over het algemeen lukt dat. Niet iedereen is zo geleerd als Pieter Omzigt maar het niveau is heel redelijk. Feit blijft wel dat er nog maar slechts 2,6% van de bevolking lid is van een politieke partij. Als alleen maar in die pool bestuurders kunnen worden gevonden dan is dat te mager. Om die reden is het een goed idee om burgemeesters door de gemeenteraad te laten kiezen. Op landelijk niveau komt het gelukkig voor dat mensen nog even lid moeten worden van een partij voordat zij een ministerspost aanvaarden.
Het hoge woord moet er maar uit. Onze politieke problemen niet voort uit ons vertegenwoordigende politieke systeem maar uit ons zelf. Wij zijn het probleem. Wij Nederlanders zijn een zo sektarisch volkje dat wij kabinetsformateurs met een onmogelijke politieke opdracht belasten. Zolang Nederlanders verdeeld blijven stemmen komt er geen hervorming van de huizenmarkt, arbeidsmarkt en de zorg tot stand. Er zijn geen garanties dat een districtenstelsel deze verdeeldheid zal verminderen. Veel kleine partijen zullen het loodje leggen maar mensen zullen strategischer gaan stemmen waardoor de natuurlijke verdeeldheid van het Nederlandse volk de kabinetsformateur blijft plagen.
Er is maar 1 manier om het twistzieke Nederlandse volkje in te dammen en dat is charismatisch leiderschap. Wat de technocraat Monti nu in Italië doet is ongelooflijk en hij is nog populair ook! Het kan dus wel.
Valt er dan helemaal niets te verbeteren? Natuurlijk. Ik denk dat het goed zou zijn als voorkeurstemmen bij kamerleden hun plaats op de lijst gaan bepalen. Ik denk ook dat wij de lobbycratie zullen moeten gaan aanpakken. Kamerleden stemmen zonder last of ruggespraak en om die reden wil ik pleiten voor een openbaar register waarin precies staat met wie en hoe vaak Kamerleden met belangengroeperingen spreken.
Geheel tot slot wil ik nog een lans breken voor onze constitutionele monarchie. Juist in een tot op het bot verdeeld land dat bovendien veel macht heeft overgedragen aan supranationale organen is een hoedster of hoeder van de nationale eenheid van groot belang. Lang Leve de Koningin!