De crises stapelen zich op. Naast de eurocrisis, de Oekraïne crisis, de implosie van het Midden Oosten dat terrorisme in Europa voedt is er nu ook een crisis in Libië waar IS eveneens de kop opsteekt. Ook hier geldt dat niets doen geen optie is. Europa kan zich immers niet veroorloven dat Libië terrorisme gaat exporteren. Een Europese interventie in Libië is echter een buitengewoon riskante operatie.
Na de volksopstand in Tunesië en in Egypte begin kwamen ook in Libië tienduizenden mensen in opstand tegen Moammar al-Qadhafi. In maart 2011 nam de VN-veiligheidsraad een resolutie aan die militair ingrijpen sanctioneerde. Frankrijk en Groot-Brittannië namen het voortouw en de VS leverde ondersteuning. De combinatie van Europese luchtsteun, Amerikaanse technologie en Libische opstandelingen op de grond leidde tot de val van Qadhafi.
Vervolgens maakte de Westerse coalitie zich zo snel mogelijk uit de voeten. Het machtsvacuüm werd spoedig gevuld door rivaliserende milities waaronder islamitische radicale groeperingen die elkaar voortdurend bestookten. De rijke wapenarsenalen van Qadhafi verspreiden zich naar de naburige landen met name Mali. Libië veranderde in een totale anarchie waarin jihadistische groeperingen welig tierden.
Tegenwoordig lopen er ook jihadisten rond die zich gelieerd hebben aan IS. Zij lijken ook de strategie van IS te hebben overgenomen. IS wil met provocaties een Westerse interventie uitlokken waardoor haar propaganda dat het Westen erop uit is om de islam te vernietigen aan geloofwaardigheid wint en nog meer mensen kunnen worden gerekruteerd. Om deze reden was IS ook verheugd dat Egypte Libië vanuit het luchtruim ging bestoken. Die bombardementen waren nauwelijks effectief maar het kon gepresenteerd worden als bewijs dat het Westen in samenwerking met corrupte Arabische regimes van zins zijn om de aanhangers van de zuivere islam een kopje kleiner te maken.
IS is er ook op uit om verdeeldheid te zaaien in het kamp van de tegenpartij. Met groot genoegen werd geconstateerd dat Qatar ontstemd was dat Egypte zonder overleg had besloten om te gaan bombarderen. IS weet ook dat de luchtaanvallen in Irak, Syrië en nu ook in Libië een deel van de moslims in Europa doen radicaliseren en pacifistische burgers met ontzetting vervullen.
IS heeft dus weinig reden om haar provocaties te staken. Nadat Egyptische kopten werden afgeslacht op de Libische stranden vrezen experts vrezen dat IS zal proberen om strijders mee te sturen met de boten vol vluchtelingen die trachten Lampedusa te bereiken. Steeds meer auto’s met de zwarte vlaggen van IS worden gesignaleerd bij de vijf grote vluchtelingenkampen in Libië waar zich maar liefst 200.000 mensen bevinden. De Libische tak van IS verkrijgt inkomsten uit handel met olie, wapens, drugs en mensensmokkel. Gevreesd wordt dat IS zal besluiten om vluchtelingenstromen in te gaan zetten als wapen om Europa onder druk te zetten.
De situatie is zonder meer ernstig maar een Westerse interventie is uiterst problematisch. Het zou wenselijk zijn dat Arabische staten meedoen maar zij zijn, zoals altijd, uiterst verdeeld en geneigd het vuile werk aan het Westen over te laten. Een VN resolutie zou wenselijk zijn maar Rusland en China hebben spijt van hun steun aan de vorige resolutie die misbruikt werd om een regimewisseling te forceren. De relaties met Rusland zijn dermate verslechterd dat Poetin met plezier een resolutie zal blokkeren.
Een interventie kan ook plaatsvinden zonder VN resolutie maar dan worden de risico’s nog groter. Zonder VN resolutie wordt het nog makkelijker voor IS om de interventie te presenteren als bewijs dat het Westen de islam wil vernietigen. Meer rekruten dan ooit zullen zich aanmelden.
Problematisch is ook dat het hier geen interventie betreft die vrede bewaart maar oplegt. De geschiedenis leert dat dergelijke interventies meestal falen.
Goede raad is duur. Het Westen kan proberen Libische milities die jihadisten bevechten van wapens en training te voorzien. Het gevaar is echter dat die wapens in verkeerde handen vallen.
Het Westen zal hoe dan ook fregatten moeten inzetten om ongekende vluchtelingenstromen in te dammen. Europa heeft er echter niet veel meer. Al die bezuinigingen op defensie komen ons nu duur te staan.