Beste Vincent,
Wat een zegen dat je geweigerd hebt om je arbeidsongeschikt te laten verklaren. Zo’n arbeidsongeschiktheidswet kan namelijk functioneren als een koekjesmonster. Alles verdwijnt erin en komt er nooit meer uit. Sommige mensen zijn helaas echt arbeidsongeschikt en voor hen zal de staat altijd een goed vangnet moeten hebben maar jij was in ieder geval niet ongeschikt om te arbeiden. Elke week genieten mensen van jouw columns en van je fantastische optredens in het land waar ik er een van heb mogen bijwonen. Nee ongeschikt om te arbeiden ben je niet. Geschikt om te schitteren, zou ik zeggen.
Je zegt ook mooie dingen over een staat die niet mensen gevangen moet houden in vangnetten maar zoveel mogelijk mensen activeert. Ik ben het daar helemaal mee eens maar het betekent wel dat we serieus werk moeten maken om de zogenaamde armoedeval af te schaffen. De ellende is dat een dergelijke sociale politiek gepaard gaat met pijnlijke effecten op de korte termijn. Het betekent bijvoorbeeld dat de hoogte van de uitkeringen en het minimumloon meer van elkaar gaat verschillen. Fiscaal kunnen we proberen om het nettoloon zo hoog mogelijk te houden maar cruciaal is dat er een groot verschil komt tussen een uitkering en werken. Alleen op die manier zijn er duidelijke prikkels om aan het werk te gaan.
Hoewel Groen Links op het punt van de ontslagbescherming stappen vooruit heeft gezegd geldt dat niet voor het slechten van de armoedeval. Ik heb Halsema op Buitenhof letterlijk horen zeggen dat er een belasting op vlees moet komen en toen Van Ingen opmerkte dat dan alleen rijken nog vlees kunnen eten reageerde de fractievoorzitster van GL met de opmerking dat de uitkering en lonen aan de onderkant sowieso omhoog moeten. Dat klinkt sociaal maar het houdt mensen juist vast in een armoedeval.
Ook las ik in een interview dat Halsema de mening is toegedaan dat daar waar langdurige werkloosheid optreedt ontkoppeling wel erg wreed is. Ook dat is oude politiek. Eigenlijk zegt Halsema daarbij dat zij het gewoon opgegeven heeft om deze mensen nog ooit aan het werk te krijgen. Dat zou ik niet graag op mijn geweten willen hebben. Ik ben in ieder geval verheugd dat wij het met elkaar eens zijn dat de staat burgers moet uitdagen en niet afhankelijk moet maken van een uitkering.
Eenzelfde redenering geldt voor ons belastingstelsel. Nederland behoort in de wereld tot een van de meest egalitaire landen. Dat klinkt allemaal heel sociaal. Zo van de sterkste schouders moeten de grootste lasten dragen. Er zijn echter grenzen aan nivellering.
In de eerste plaatsen zijn mensen weliswaar gelijkwaardig maar niet gelijk. Sommige mensen brengen brieven rond en doen dat heel nauwgezet waardoor onze correspondentie vlekkeloos verloopt hetgeen maatschappelijk buitengewoon nuttig is. Er zijn echter ook mensen die een gat in de markt signaleren en daar vervolgens op inspringen waardoor soms tienduizenden mensen of nog veel meer emplooi vinden. Dat soort mensen zijn in sociale zin letterlijk hun gewicht in goud waard. Eigenlijk zou je dat soort creatieve mensen zo min mogelijk moeten ontmoedigen met andere woorden als die mensen beginnen in een garagebox dan zouden ze in de eerste drie jaar eigenlijk nauwelijks belasting moeten betalen omdat zij als zij slagen zoveel mensen een baan verschaffen. Met andere woorden waarom zouden wij deze mensen zulke hoge belastingen moeten laten betalen? Waarom moeten die mensen tot de maand juni voor de staat moeten werken?
In de tweede plaats is het moeilijk in te zien waarom de bovenste 10% wel 50% van de belastingen zouden moeten ophoesten. Bedenk daarbij dat de bovenste 10% natuurlijk numeriek veel kleiner zijn dan de middengroepen of de onderkant. Er komt een moment dat deze hogere inkomens niet meer bereid zijn om zoveel bij te dragen voor de gemeenschap en dan zij wij nog veel verder van huis. Juist om de solidariteit te handhaven zul je grenzen aan de nivellering moeten stellen.
Daar komt nog bij dat hoge belastingen ook nog eens een keer de dynamiek uit het systeem haalt. Ik merk het in mijn eigen bedrijfje. Soms als ik het druk heb neem ik een extra klus niet meer aan en dan hoor ik mij tegen mijzelf zeggen: ‘het gaat toch allemaal naar de belastingen’. Nu zul je zeggen: Goh Boekie wat ben jij een krent en dat ben ik vast ook. Interessanter is echter dat uit onderzoek blijkt dat hoge belastingen inderdaad de creativiteit dempen. En dat sorteert weer nefaste sociale gevolgen.
Het is ook helemaal niet waar dat hoge inkomens meer voordeel hebben bij overheidsvoorzieningen. Iedereen maakt gebruik van de openbare weg. En dan barst het ook nog van de inkomensafhankelijke regelingen waar de hogere inkomens altijd het volle pond betalen. Een van de aardige dingen van Wouter Bos zijn boek: ‘Nederland kan zoveel beter’ is zijn zorg dat de hogere inkomens niet meer bereid zijn te betalen voor het feest. Om die reden vond hij bijvoorbeeld ook dat kinderbijslag en AOW voor iedereen moest blijven gelden. En daar heeft hij een punt.
De wens van Bos en de PVDA om de bovenste schijf te verhogen tot 60% is minder doordacht. Dat voorstel is niet voor niks door zijn eigen ambtenaren neergesabeld. Het levert niets op omdat mensen vluchten in allerlei constructies en het komt dus gewoon neer op puur symbolische exercities waar niemand beter van wordt. Nee, ik droom van substantieel lagere belastingen en premies. Dat kan alleen als de staat veel kleiner doch efficiënter wordt. En het verschaft ons de ruimte om fiscaal de mensen aan de onderkant zoveel mogelijk te ontzien waardoor het slechten van de armoedeval zo humaan mogelijk kan worden geïmplementeerd. Wat wil je nog meer?
Overigens is het goed om nog even in herinnering te roepen dat wij geheel blut zijn door de bankencrisis, dat er een nieuwe crisis zit aan te komen en dat de kosten voor de gezondheidszorg drastisch gaan toenemen door de vergrijzing. Als er ooit reden was om werkelijk te gaan snijden dan is het nu wel. Ik heb onlangs een rollator voor een prikkie op marktplaats gekocht. Die hebben we al vast. Nu nog een matras dat doorligplekjes voorkomt. Heb jij er al een?