Zoals niet zo moeilijk was te voorspellen schoot de Italiaanse rente op 10 jarige staatsschuld omhoog tot 6,69%. Dat is bijna 7 %, het renteniveau waarop het IMF de Ieren ging helpen. In Italië gaan er geruchten dat Berlusconi zou overwegen af te treden. 1. Het hele gedoe rond Berlusconi is niet zo interessant omdat ik niet verwacht dat een nieuwe regering het noodzakelijkerwijs zoveel beter zal gaan doen. Links is in Italië zeer verdeeld en bepaald niet verzot op bezuinigingen. Maandagochtend werd bekend dat de voormalige showgirl Gabriella Carlucci uit de regeringspartij PdL stapt en zich aansluit bij de oppositiepartij UDC.  Ze was er na een gesprekje met de UDC top snel uit. ‘Ik heb het Berlusconi niet verteld, ik kom namelijk al sinds de zomer niet meer in het Grazioli paleis.’Er zijn meer parlementsleden (16) uit de partij van Berlusconi gestapt maar het is onduidelijk of Berlusconi vandaag nu wel of niet het vertrouwensvotum haalt. In Italië is de show pas over als de fat lady stops singing. In Italië hebben sommige oppositiepartijen bij eerder gelegenheden om zich van Berlusconi te ontdoen zich van stemming onthouden.

2. Interessanter is, zoals ik gisteren al zei, de ECB. Maandaag werd bekend dat de ECB door de geringe omvang van het EFSF fonds van 440 miljard steeds meer obligaties opkoopt. Vorige week kocht de ECB op voor 9,5 miljard euro, meer dan twee keer twee keer zoveel als de week daarvoor (4 miljard euro). Op maandagavond kwamen de 17 ministers van financiën van de Eurozone bijeen om zich over de betonrot in Italië te buigen. Daar kwam niet veel uit. De Jager verzette zich om goede redenen tegen een transactietaks maar hij zit klem vanwege de voorkeur van de PVDA voor een dergelijke belasting en Merkel’s voorkeur om deze Tobin taks desnoods alleen in de Eurozone in te voeren.

Dat waren allemaal schijnbewegingen. De macht zit niet bij de regeringsleiders maar bij de ECB. Schauble, De Jager en vermoedelijk ook Oostenrijk verdedigde het terughoudende beleid van de ECB, andere lidstaten die zich minder over het moreel risico zorgen maken en vooral aan hun eigen banken denken willen de ECB sluizen openzetten.

Vanuit het Britse Parlement voegde ook Cameron zich in dit rijtje. Hij waarschuwde dat de Eurozone uit elkaar zal vallen indien de ECB niet een meer monetair activistische rol gaat spelen. Cameron kijkt natuurlijk met zorg naar zijn eigen financiële instellingen. Cameron weet heel goed dat de markten geen enkel vertrouwen meer hebben in het European Financial Stability Facility (EFSF) ook niet als het 1000 miljard gaat bedragen. Maandag had het EFSF de grootste moeite om investeerders aan te trekken voor een 3 miljard euro lening aan Ierland (177 basispunten boven Duitse obligaties). Dat gegeven impliceert dat nieuwe leningen plaatsen wel eens erg moeilijk zou kunnen gaan worden.

3. Merkel en Schauble geven echter geen krimp. Een ongelimiteerde interventie van de ECB leidt tot inflatie en tast bovendien de onafhankelijkheid van de ECB aan. Het duo heeft dan een in Cannes door de VS geleide poging om de goudvoorraden van de Europese Centrale Banken in te zetten ter vergroting van de slagkracht van het IMF, vakkundig om zeep geholpen. Het plan was om een deel van de goudvoorraad van de Bundesbank (130 miljard goud) om te zetten in special drawings rights zodat de consultatie van het EFSF door de Bundestag geen probleem meer zou zijn. Die vlieger ging dus niet op. Cameron was door deze weigering niet bereid om meer middelen aan het IMF beschikbaar te stellen. In zijn woorden:

“The G20 withheld specific IMF commitments at this stage precisely because we wanted to see more concrete action from eurozone countries to make their firewall credible and to stand behind their currency. In short, the world sent a clear message to the eurozone at this summit: Sort yourselves out and then we will help. Not the other way round.”

De zaak zit dus muurvast en Lagarde ontdekte maandag dat de Russen niet van plan zijn om meer aan het EFSF bij te dragen. Nu gaat ze maar weer naar China en Japan maar daar zal ook niet veel uitkomen.

De 17 Euro ministers van Financien gaan op 17 november weer bijeenkomen in een poging het EFSF 2 meer geloofwaardigheid te geven. Een beslissing zal moeten vallen op 29 november.

Conclusie:  Duitsland gesteund door Nederland ligt op ramkoers. De ECB probeert de interventies zo te doseren dat de druk op Club Med maximaal blijft om hervormingen door te voeren. Cameron laat het er niet bij zitten. Hij wil de G20 eerder dan breviaria volgend jaar bijeen laten komen indien de ECB niet actiever wordt. De macht ligt echter in Berlijn. Duitse en Nederlandse banken hebben de rotte obligaties allang afgeschreven, sowieso zit het grootste deel bij de ECB zelf. Belangrijk is ook dat de Italiaanse banken geen crisis kennen. Het probleem zit bij de regering. Berlijn gesteund door Den Haag proberen nu Rome gedoseerd onder druk te zetten. Indien Merkel in Cannes had gezegd dat de ECB de interventies zou moeten stoppen, iets wat niet kan omdat de ECB onafhankelijk is, was Berlusconi al veel eerder door zijn knieën gezakt.

Merkel en Rutte spelen hoog spel. Zij hebben veel meer oog voor moral hazard dan Krugman die maar blijft schrijven dat Europa als een eenheid moet worden gezien, maar er is wel een groot gevaar. Het is zeer goed mogelijk dat de Italiaanse politiek onder de massale druk bezwijkt en geen beslissingen meer neemt. Mocht dat gebeuren komen wij in zeer troebele wateren waarin de ontbinding nog kostbaarder wordt dan wij nu denken.

Mocht U geïnteresseerd zijn in mijn essaybundel ‘Mijmeren Overzee’ waarin een reeks artikelen over Europa zijn opgenomen dan kunt U dat hier bestellen. De pocketuitgave kost 15 euro maar de Ebook versie slechts 2,95 euro