En daar was ie weer: gouvernement economique! Frankrijk droomt er al 2 decennia van. Het is geen verstandig idee
De resultaten van het maandag overleg tussen Merkel en Sarkozy, die elkaar vaker zien dan hun partners, zijn als volgt
1. Automatische sancties voor landen die hun begrotingstekort tot boven de drie procent laten oplopen. Commentaar: strak plan maar wie gaat die sancties opleggen? Toch niet de Europese regeringsleiders zoals de Fransen willen?
2. De nationale begrotingen van de eurozone moeten zich houden aan een “gouden regel” voor begrotingstekorten (hoeveel procent dan? 3 % is te hoog bij de huidige lage groei) en staatsschulden (60%?,daar voldoet bijna niemand meer aan). Het wordt juridisch afdwingbaar dat ze zich hieraan committeren. Commentaar: wie gaat dit afdwingen? Het Europese Hof?
3. er komt een nieuw verdrag dat automatische sancties en de Golden rule gaat vastleggen. Liefst met EU 27 maar als dat niet kan met de 17 Eurolanden. Commentaar: Cameron zal zijn instemming alleen geven indien hij er wat voor terugkrijgt. Bij hem betekent dat minder integratie. Er komt dus denk ik een EURO 17 overeenkomst, maar er moet nog heel wat onderhandeld worden over wie wat en waar gaat doen. The devil zit hier in het detail
4. Geen eurobonds. Commentaar: prachtig dat er geen eurobonds komen maar dan wordt de druk op het ECB om meer obligaties op te kopen alleen maar groter
5. Iedere maand een bijeenkomst van regeringsleiders voor zolang de crisis aanhoudt. Commentaar: Dat is een gevaarlijk plan. Het riekt wel erg naar gouvernement economique en zo noemde Sarkozy het ook. Bij de onderhandelingen die leiden tot de EMU pleitten de Fransen ook voor een economische regering maar Duitsland stak daar een stokje voor omdat het geen zin had in een transfer unie. Frankrijk zal die Europese toppen ongetwijfeld gaan gebruiken om automatische sancties te voorkomen.
Conclusie: Veel is nog onzeker op weg naar vrijdag.
De argeloze Nederlandse burger werd ook nog opgeschrikt door het persbericht van Moody:
FRANKFURT (Standard & Poor’s) Dec. 5, 2011–Standard & Poor’s Ratings Services today placed its ‘AAA’ unsolicited long-term sovereign credit rating on the State of the Netherlands on CreditWatch with negative implications. At the same time, we affirmed the ‘A-1+’ unsolicited short-term sovereign credit rating on State of the Netherlands.
We estimate that Dutch banks’ external liabilities stand at 195% of GDP in 2011. About half of these liabilities are short term, so the banking sector will have significant refinancing needs in 2012. Although Dutch banks have so far maintained better access to market liquidity than some of their peers, we will review the risks of a
sudden reduction of cross-border interbank lines resulting from perceptions of increasing stress in the financial sector (paragraph 76). We will also review The Netherlands’ fiscal capacity (at its current rating level) to provide additional support to its national banking system should further official assistance be needed
Uitleg
Moody dreigt, net als vorige week trouwens, met een downgrade maar het is nog lang niet zover. Er is alleen sprake van een Creditwatch. Ze houden de zaak hier goed in de gaten.
Rating agencies zijn curieuze instituten. In 2007/2008 hebben zij collectief zitten slapen en massaal rommelhypotheken secutarisatie goedgekeurd. Nu zijn ze opeens roomser dan de paus waardoor er een selffulfilling prophecy van negativisme ontstaat. Vreemd is ook dat rating agencies worden betaald door banken die zij tegelijkertijd moeten beoordelen.
Interessant genoeg wordt met geen woord gerept over de Nederlandse huizenmarkt. Nederlandse hypotheken zijn meer dan 240% van het besteedbare inkomen. Dat is de hoogste ratio in de Eurozone. Nu de huizenprijzen dalen komen mensen met meer schuld te zitten dan de waarde van hun huis. Dat zal de consumptie en dus ook de groei beperken. Of het kabinet leuk vindt of niet er zal op een intelligente manier iets moeten worden gedaan aan de renteaftrek.
Over het effect van automatische sancties en wie de uitvoering ter hand neemt kun je langdurig van gedachten wisselen. Maar waar het vooral om gaat is dat dergelijke sancties effectief zijn. Daarvoor moeten ze SMART zijn, dat wil zeggen: specifiek, meetbaar, actueel, realistisch en tijdgebonden.
Ik stap gelijk over nar de laatste alinea, de huizenmarkt.
Begin november vertelde DNB President Klaas Knot dat de totale hypotheekschuld 128% bedraagt van het Bruto Binnenlands Product. Het fiscale regime zet aan tot maximaal lenen en minimaal aflossen. Daardoor is er onvoldoende spaargeld voor funding en zijn de banken aangewezen op financiering via de kapitaalmarkt, hetgeen precies de soort financiering is waarvan de schuldencrisis de kwetsbaarheid heeft blootgelegd.
In de afgelopen jaren en recentelijk zijn diverse maatregelen getroffen ten aanzien van de fiscaliteit van de eigen woning. Zo is de fiscaal aftrekbare rente voor een eigen woning gelimiteerd tot maximaal 30 jaar en is het eigen woning forfait, het bedrag waarboven de fiscale aftrek van rente mag plaatsvinden, gekoppeld aan de zogeheten WOZ-waarde.
Sinds 1 augustus 2011 is het niet meer toegestaan een huis volledig aflossingsvrij te financieren, dat mag nog maximaal 50% zijn. Ook aan de verstrekking van tophypotheken is een bovengrens gesteld, er mag niet meer geleend worden dan 110% van de waarde van de eigen woning.
Kortom er zijn al de nodige maatregelen getroffen die zowel rekening houden met de ontwikkelingen op de huizenmarkt als met de omvang van de hypotheekschuld.
Toch heeft in november de Eerste Kamer met de kleinst mogelijke meerderheid aan het Kabinet gevraagd om een integrale hernieuwde visie van de woningmarkt. Oppositiepartijen hoor je in dat verband meestal alleen over afschaffing van de hypotheekrenteaftrek praten, omdat dit de hardwerkende Nederlander met een iets hoger salaris in staat stelt een wat luxere woning aan te schaffen. Dat deed me overigens denken aan een tweet van PvdA wethouder Adri Duivesteijn (Almere) die onlangs te gast was bij Business Class en zijn aspiratie op het lidmaatschap van de Eerste Kamer benoemde.
Op 3 december jongstleden twitterde hij als volgt: “De fout van de sociale huursector en de sociaal democratie is dat ze nooit het idee van een sociale koopsector hebben omarmt”. Misschien iets om over na te denken alvorens de hypotheekrente aftrek wordt afgeschaft.